Prowadzę niewielkie biuro rachunkowe. Jedna z klientek przyszła z następującym problemem: w 1982 r. wraz z mężem kupiła nieruchomość (działkę ze znajdującym się tam budynkiem mieszkalnym i gospodarczym). W 2014 r. zmarł mąż klientki i w wyniku spadkobrania stała się ona jedyną właścicielką nieruchomości. Z uwagi na podeszły wiek (88 lat) i potrzebę stałej opieki przeniosła własność nieruchomości w drodze umowy o dożywocie na siostrzenicę i jej męża. Czy w związku z tym klientka powinna zapłacić PIT z tytułu zbycia nieruchomości? Jeżeli tak, to od jakiej wartości? – pyta czytelnik.
Stosownie do art. 908 § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), to powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, zapewniać mu wyżywienie, ubrania, mieszkanie, światło i opał, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Charakterystyczną cechą dożywocia jest ekwiwalentność świadczeń stron tej umowy, przy czym w doktrynie uznaje się, że jest to ekwiwalentność rozumiana w sensie subiektywnym, a nie obiektywnym. To oznacza, że świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych. Umowy o dożywocie zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, że każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie pieniężną).
Umowa o dożywocie polegająca na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, ma charakter umowy wzajemnej. W konsekwencji jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.
Jakie źródło
Ustawa o PIT specyfikuje źródła przychodów. W katalogu źródeł przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a wymienione zostało odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
