Samorządowcy potrzebują stabilności finansowej, ale też prawnej. Chcą przywrócenia zabranych im kompetencji. Postulowali to przed wyborami parlamentarnymi. O ich sytuacji powiedział w wystąpieniu sejmowym Donald Tusk.
- Niszczyliście samorząd terytorialny na różne sposoby: poprzez centralizację, poprzez rozdawanie pieniędzy po uważaniu. Teczka z raportami z setek polskich gmin, dziesiątków powiatów i wielu województw o tym jak niesprawiedliwe, jak partyjnie, jak stronniczo dysponowaliście środkami, jak uczyniliście wszystko, na szczęście prawie wszystko, żeby odbudować model władzy centralistycznej – zarzucał politykom PiS Tusk w expose. - Chcieliście wyrzucić na śmietnik historii ideę prawdziwego samorządu, gdzie ludzie autonomicznie, w swoim miejscu zamieszkania decydują o swoim życiu, a władza centralna jest od tego, żeby ułatwiać, pomagać, a nie żeby narzucać własną wolę – mówił i zapowiedział, że nowa koalicja będzie dzieliła się odpowiedzialnością, środkami, decyzjami, władzą z samorządem terytorialnym każdego szczebla.
Czytaj więcej
Z ekonomicznego punktu widzenia nie ma sensu utrzymywać ani zerowego VAT na żywność, ani mrożenia cen energii dla wszystkich odbiorców. Nowy rząd powinien się z tym zmierzyć najpóźniej w drugiej połowie roku.
Dochody niższe o 9 proc.
Ponad 18 mld zł zadłużenia samorządów lokalnych na koniec tego roku szacował rząd Mateusza Morawieckiego w jesiennej notyfikacji finansów publicznych, którą Polska wysłała do Komisji Europejskiej. Zeszły rok samorządy zamknęły ponad 12 mld zł deficytem. Problemy z finansami w ostatnich dwóch latach wynikają głównie ze zmian podatkowych wprowadzonych przez Polski Ład, coraz większej centralizacji decyzji oraz z inflacji. - Zniknęła spora część dochodów, a sposób zadośćuczynienia, który rząd określał wyrównaniem, był rozdysponowany według kryteriów uznaniowych i politycznych – przypomina Andrzej Porawski ze Związku Miast Polskich.
Korporacje samorządowe szacują zaś na 30 mld zł ubytek dochodów samorządowych tylko w tym roku spowodowany reformami podatkowymi. Rekompensaty z poprzednich lat nie wyrównały ubytków, podzielone zostały w ten sposób, iż często zyskały małe wiejskie gminy, a traciły duże miasta. W 2021 roku rekompensata wynosiła 8 mld zł, a w 2022 - 13,7 mld zł. W tym roku była to podobna kwota.
