Pasażerskie loty naddźwiękowe wracają. Następca Concorde`a już w powietrzu

Prototyp naddźwiękowego samolotu XB-1 start-upu Boom Supersonic odbył pierwszy lot testowy nad pustynią Mojave. Zwiastuje to nową erę w lotnictwie pasażerskim 20 lat po uziemieniu Concorde`a. W grę wchodzą nawet loty hipersoniczne.

Publikacja: 23.03.2024 12:31

Tak ma wyglądać samolot Overture, którego pierwszy komercyjny lot jest spodziewany jeszcze przed 203

Tak ma wyglądać samolot Overture, którego pierwszy komercyjny lot jest spodziewany jeszcze przed 2030 rokiem

Foto: Boom Supersonic

Powrót lotów naddźwiękowych nie jest rzeczą prostą, zważywszy na ogromne koszty nowych projektów, kwestię ograniczenia hałasu (zwłaszcza chodzi o grzmot dżwiękowy, który uniemożliwia latanie nad terenami zamieszkanymi), zużycia paliwa i opłacalność ekonomiczną. Jednak korzyści z nawet kilkukrotnego ograniczenia czasu przelotu na dużych dystansach są zbyt kuszące. Dlatego nad nowymi maszynami naddźwiękowymi pracuje wiele firm i instytucji badawczych.

Lot nad pustynią zwiastuje rewolucję

Start-up Boom Supersonic chce uruchomić Overture, pierwszy naddźwiękowy samolot komercyjny od czasu zakończenia działalności Concorde 20 lat temu. Powstałą równo przed dekadą firma zawarła umowy z wieloma liniami lotniczymi, takimi jak American i United, a także partnerstwa produkcyjne i rozwojowe z Florida Turbine Technologies i GE Additive. Portfel różnego rodzaju zamówień sięga już 130 maszyn, co jak na projekt samolotu, którego jeszcze nie ma, jest imponującym osiągnięciem.

Czytaj więcej

Następcy concorde’a już grzeją silniki. W godzinę do Nowego Jorku

W piątek w niebo wzbił się prototyp samolotu firmy, XB-1, będący zmniejszoną wersją testową. Za sterami siedział pilot testowy Bill „Doc” Shoemaker. Maszyna odbyła krótki lot nad pustynią Mojave w Kalifornii (to tu Bell X-1 po raz pierwszy w 1947 roku przełamał barierę dźwięk) z prędkości znacznie niższą od dźwięku (osiągnął mniej niż 500 km/h na nieco powyżej 2 km wysokości). Prototypowi towarzyszył samolot obserwacyjny T-38 Talon, dokumentując misję. Jest to i tak sukces, zważywszy na znaczne opóźnienie prac i problemy firmy, jak rezygnacja w 2022 roku z partnerstwa przez dostawcę silników Rolls-Royce. Pierwszy lot testowy pierwotnie planowano już w 2017 roku.

- Kiedy ostatni raz poleciałem Concorde'em w 2003 roku, wiedziałem, że ten dzień nadejdzie - powiedział kapitan Mike Bannister, były szef pilot Concorde dla British Airways.

- To jednak z kamieni milowych, zanim przed 2030 roku odbędzie się pierwszy lot Overture – mówi Scholl. I wskazuje, że to kosztowne przedsięwzięcie. Supersonic Boom zebrał do tej pory ponad 700 milionów dolarów, ale całkowity rozwój samolotu może kosztować ponad 8 miliardów dolarów.

Dyrektor generalny Blake Scholl mówi, że XB-1 przejdzie serię do 15 lotów testowych tylko w tym roku.

Pełnowymiarowy naddźwiękowy samolot pasażerski Boom Supersonic, będzie korzystać z czterech własnych silników firmy, które są nadal w fazie rozwoju i będą się nazywać Symphony. Dyrektor generalny i założyciel firmy, Blake Scholl, przekonuje, że każdy silnik dostarczy około trzy razy więcej mocy od trzech silników J85 (ich konstrukcja pochodzi jeszcze z lat 50.), które są wykorzystywane w testowym XB-1. Silniki będą przy tym działać na tzw. zrównoważonym paliwie lotniczym, a więc neutralnym dla środowiska. Rozpędzą docelowo Overture do prędkości 1,7 Mach, czyli prawie 2100 km/h (to dwukrotnie więcej niż osiągają obecne maszyny pasażerskie). Ma to pozwolić na przelot 80-miejscowej maszyny z Nowego Jorku do Londynu w 3,5 godz., choć powstać ma również wersja wojskowa. Wykonana z wytrzymałego włókna węglowego maszyna nie będzie miała ruchomego nosa jak Concorde dla poprawy widoczności pasa startowego, ani okien w kokpicie, a pilotów wesprze system kamer z rozszerzoną rzeczywistością.

Naddźwiękowe samoloty pasażerskie na start

Overture to jeden z wielu projektów naddźwiękowych następców Concorde`a. W tym roku w pierwszy lot testowy ma się udać eksperymentalny samolot X-59 w ramach programu Quesst. Jest on o tyle przełomowy, że ma umożliwić także naddźwiękowe loty nad lądem, co dotąd było problemem ze względu na hałas wytwarzany przez falę uderzeniową. NASA opracowuje odpowiedni kształt kadłuba, który ma rozwiązać ten problem. – Przez ostatnich 50 lat prędkość samolotów pasażerskich utknęła na około 0,8 macha. Znacznie szybsze loty to wciąż niespełnione marzenie – mówi Peter Coen, jeden z menedżerów projektu Quesst. – Myślę, że dzięki X-59 i misji Quesst znowu będziemy w stanie pokonać barierę dźwięku.

Czytaj więcej

Powstaje „najpotężniejszy na świecie” silnik hipersoniczny. W kwadrans przez ocean

Pierwsze udane loty testowe zmniejszonego prototypu ma już za sobą firma Destinus, z siedzibą w Szwajcarii i zespołem około 120 pracowników. Wkrótce rozpoczną testy z silnikiem na wodór. Efektem prac projektowych i testów ma być hipersoniczna maszyna na wodór zdolna przelecieć z Frankfurtu do Sydney w 4 godziny 15 minut. Loty odbywałyby się z pięciokrotnie większą prędkością od dźwięku (5 machów), a więc już hipersoniczną.

Z podobną prędkością 5 machów ma latać samolot Quarterhorse, nad którym pracuje amerykańska firma lotnicza Hermeus. Tu kluczem do sukcesu ma być hybrydowy silnik Chimera, który przy wyższych prędkościach będzie przełączał się z trybu turboodrzutowego na hipersoniczny ramjet. Hermeus przetestował go z powodzeniem już przed rokiem. Na razie na ziemi.

Czytaj więcej

To będzie największy samolot świata. Takiego ładunku nikt jeszcze nie zabrał

Powrót lotów naddźwiękowych nie jest rzeczą prostą, zważywszy na ogromne koszty nowych projektów, kwestię ograniczenia hałasu (zwłaszcza chodzi o grzmot dżwiękowy, który uniemożliwia latanie nad terenami zamieszkanymi), zużycia paliwa i opłacalność ekonomiczną. Jednak korzyści z nawet kilkukrotnego ograniczenia czasu przelotu na dużych dystansach są zbyt kuszące. Dlatego nad nowymi maszynami naddźwiękowymi pracuje wiele firm i instytucji badawczych.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Technologie
Legenda muzyki została pierwszym pasażerem latającego samochodu
Technologie
Naukowcy odkryli, gdzie pochowano Platona. Pomogło „bioniczne oko”
Technologie
Ozempic to również lek na niepłodność? Zaskakujące doniesienia o ciążach
Technologie
Wystarczy zdjęcie twarzy. Sztuczna inteligencja posiadła groźną umiejętność
Technologie
Pierwsze zestrzelenie rakiety w kosmosie. Świat szykuje się na „gwiezdne wojny”